Chociaż urlop kojarzy się z literaturą lżejszego kalibru, o gustach się nie dyskutuje. Są czytelnicy, których wymarzoną książką na wakacje nie będzie powieść obyczajowa czy kryminał, a książka historyczna. Wbrew pozorom gwarantuje bowiem możliwość podróży (w czasie), i przeżycia przygód (Kto nie wierzył w dzieciństwie, że zostanie Indianą Jonesem?). W tym roku polecane przeze mnie książki na lato pozwolą więc nadrobić zaległości fanom literatury historycznej.
Co przeczytać w wakacje? Jeśli co roku miewacie taki problem, spieszymy z pomocą. Już w czerwcu ruszamy z cyklem artykułów, w których co tydzień jedna osoba z zespołu Publio poleci Wam najciekawsze – oczywiście naszym skromnym zdaniem – tytuły z przeróżnych gatunków. Zaczynamy od „książki historycznej”.
Książka na lato z historią w tle
Książki historyczne na wakacje? Kto brałby ze sobą takie cegły w podróż (bo nie oszukujmy się, wiele pozycji z tego gatunku liczy sobie całkiem sporo stron)? Haevy userzy ebooków i audiobooków mogą się tylko uśmiechnąć, bo im niestraszna żadna objętość, a zawsze lepiej mieć za dużo do czytania niż za mało…
Chociaż książki z tego gatunku – czy to popularnonaukowe, czy powieści – na ogół nie należą do najradośniejszych pozycji, dają sporo czytelniczej satysfakcji. I wiedzy. Tym z Was, którzy tak jak ja cenią literaturę historyczną, polecam zatem 10 ebooków, dzięki którym przeniesiecie się na chwilę w przeszłość. Być może trochę odkurzycie wiadomości ze szkoły, a może dowiecie się czegoś zupełnie nowego… Ja dowiedziałam się z nich sporo nawet o (pozornie jak się okazuje) znanych mi wydarzeniach. Dzięki innym spojrzałam na znane wydarzenia z nowej perspektywy. Przyjrzałam się też lepiej kilku postaciom, które wydawały się już trochę zapomnianymi bohaterami historii. W kapitalnych powieściach – bo i beletrystyka znalazła się w tym zestawieniu – zyskały nowe życie.
10 książek na wakacje – propozycje z gatunku historia
1. Całkiem zwyczajny kraj, Brian Porter-Szűcs, Wydawnictwo Filtry
Czy istnieje historia Polski bez martyrologii? Okazuje się, że tak, choć musiał napisać ją ktoś taki jak Brian Porter-Szűcs. Ten Amerykanin z polskimi korzeniami postanowił przyjrzeć się polskim dziejom, zaczynając od czasów rozbiorów, z dystansu.
Ebook Całkiem zwyczajny kraj będzie przyjemną odmianą dla czytelników, którzy niekoniecznie byli zachwyceni wersją historii wpajaną im w szkole. Czy dzieje naszego narodu, w większości złożonego jednak z chłopów, nie ze szlachty (jak chcielibyśmy się widzieć), były wyjątkowe na tle Europy? Nie bardzo. Książka Portera-Szűcsa tłumaczy, że większość wydarzeń rozgrywających się na polskich ziemiach była w dużym stopniu uwarunkowana procesami zmieniającymi społeczeństwa w całej Europie i reszcie świata.
Kup ebook Całkiem zwyczajny kraj >>
Oprócz świeżego spojrzenia na znane nam w końcu, bądź co bądź, sprawy, ebook Całkiem zwyczajny kraj zachęca do czytania przyjemną formą – bez natłoku dat, nazwisk i miejsc. To tytuł raczej dla tych, którzy chcą wiedzieć, dlaczego, coś się wydarzyło, a nie tylko kiedy i jak.
Sprawdź także audiobook Całkiem zwyczajny kraj w Publio.pl >>
2. Kaputt, Curzio Malaparte, wydawnictwo W.A.B.
Reportaż prosto z wojennego piekła. Curzio Malaparte to legenda włoskiego dziennikarstwa. Człowiek, który przemierzył Europę pogrążoną w II wojnie światowej – był na froncie, był w getcie, był na kolacji z Hansem Frankiem. Swoje podróże przekuł na jeden z najdziwniejszych reportaży, jakie kiedykolwiek powstały. Kaputt opowiada bowiem w rozbuchany sposób o okrucieństwie wojny, ale też widać w tej książce pewną fascynację swoistą „estetyką” nazizmu.
Reportaż Malapartego na pewno należy do lektur nietuzinkowych – to literatura faktu, podczas czytania której lepiej nie być zbyt łatwowiernym (o czym ostrzegają autorzy wstępu do ostatniego polskiego wydania). Kaputt znakomicie jednak oddaje szaleństwo wojny. Dlatego ten tytuł polecałabym bardziej fanom literatury efektownej stylowo, niż tym, którzy oczekują dobrze sprawdzonych faktów i obiektywnego podejścia do rzeczywistości.
3. Centrala Europa, William T. Vollmann, wydawnictwo W.A.B.
Książka na lato, która dużej liczbie czytelników starczy prawdopodobnie na całe wakacje 😉
Centrala Europa to powieść, która imponuje ogromem – niewątpliwej pracy wykonanej podczas zbierania materiałów (przypisy w tej książce zajmują około stu stron), liczbą postaci, przeplatających się wątków, powracających szczegółów, autorskiej wyobraźni, która ze znanych wydarzeń zbudowała historię na nowo. W ebooku Centrala Europa spotkacie i Dymitra Szostakowicza, i generała Paulusa, i generała Własowa czy niemiecką malarkę Käthe Kollwitz. Wszystkich ich łączy uwikłanie w totalitaryzm: w komunistycznym i nazistowskim wydaniu, po stronie ofiar i katów, między którymi granica była w gruncie rzeczy bardzo płynna.
Przyznaję, że może nie będzie to najłatwiejsza książka na wakacje, do jakiej się zabierzecie tego lata, ale naprawdę warto.
4. Porządek dnia, Éric Vuillard, Wydawnictwo Literackie
A tu powieść (i trochę też esej) o podobnej tematyce co Centrala Europa, ale nieprzerażająca swoją objętością. Za tę skondensowaną książkę Éric Vuillard otrzymał prestiżową Nagrodę Gouncourtów.
Czytając Porządek dnia, zaczynamy się zastanawiać, jak to się dzieje, że zwyczajni, dobrzy ludzie, dają się uwieść takim ideologiom jak nazizm? Jak duże firmy (bardzo aktualny wątek w sytuacji wojny w Ukrainie) korzystają na imperialnych zakusach władzy? Vuillard cofa nas do czasu Anschlussu Austrii, kiedy wydawało się jeszcze, że dobrze znana nam historia może potoczyć się inaczej. A może jednak było za późno?
Ebook Porządek dnia będzie bardzo pouczającą książką na lato.
|
|
|
5. Lustro i światło, Hilary Mantel, wydawnictwo Sonia Draga
Lustro i światło zamyka trylogię Hilary Mantel poświęconą Tomaszowi Cromwellowi. Postaci znanej w Polsce, ale jednak – nie oszukujmy się – w ograniczonym stopniu. Z powieści brytyjskiej pisarki możemy się zaś dowiedzieć, w jak wielkim stopniu przyczynił się on do budowania nowoczesnego społeczeństwa na Wyspach. I jak arcyciekawą postacią był ten syn kowala z Putney, który niespodziewanie dla wszystkich, przez kilka lat był de facto drugą najważniejszą osobą w królestwie, zaraz po Henryku VIII. Aż do nieuniknionego upadku.
Warto wspomnieć, że dwa poprzednie tomy tej historii – W komnatach Wolf Hall i Na szafocie – zostały nagrodzone Bookerem. Najbardziej polecałabym oczywiście tytuł Hilary Mantel czytelnikom, którzy już się z nimi zapoznali. Gdybyście jednak uparli się zacząć od Lustra i światła, to też przeżyjecie wspaniałą podróż do XVI-wiecznej Anglii.
6. Polska bez cudów, Maciej Górny, Wydawnictwo Agora
Przyznaję, lubię książki, w których historia jest odzierana z mitów. I staje się wypadkową wcale nieromantycznych decyzji – czy to dygnitarzy, czy społeczeństwa. Często swój udział ma w nich propaganda, która nie jest przecież pomysłem jedynie ostatnich lat.
Taki jest właśnie ebook Polska bez cudów. Maciej Górny wziął sobie bowiem za cel pokazanie, że nasza historia po Wielkiej Wojnie nie jest wyjątkowa. W Europie Środkowo-Wschodniej zaczął się wtedy chaos, na którym nie wszyscy skorzystali w równym stopniu. Polakom w gruncie rzeczy udało się całkiem nieźle… Czy jednak umieliśmy to wykorzystać?
Współczesna władza (każdej opcji) z powodzeniem wykorzystuje wiele mitów ukształtowanych w czasie II Rzeczpospolitej, warto więc sprawdzić razem z Maciejem Górnym, czy tamten czas rzeczywiście był tak idealny. Chyba nie zaspoileruję, jeśli od razu napiszę, że nie.
7. Polska – Rosja, Andrzej Chwalba, Wojciech Harpula, Wydawnictwo Literackie
Bardzo polecam ten tytuł jako książkę na wakacje, choć temat jest skomplikowany. I na czasie – ale umówmy się – kwestia trudnych relacji polsko-rosyjskich jest zawsze aktualna.
Ebook Polska – Rosja ma bardzo atrakcyjną formę rozmowy między wybitnym historykiem Andrzejem Chwalbą a dziennikarzem Wojciechem Harpulą. Wywiad dotyczy zaś historii Rosji, Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz momentów, które zaważyły na obecnej przewadze Rosji nad Rzeczpospolitą – choć przecież nie zawsze tak było i różnie mogły potoczyć się losy tych trzech sąsiadujących ze sobą państw.
Jeśli jednak jesteście zainteresowani, dlaczego to Rosja wygrała w tym politycznym i militarnym wyścigu o znaczenie na arenie międzynarodowej – zachęcam do sięgnięcia po ebook Polska – Rosja. Historia obsesji, obsesja historii. Autorzy pokusili się także o kilka scenariuszy alternatywnych, co by było gdyby… Jednak większość książki opiera się bardzo mocno na faktach. Jest tu też wiele historycznych postaci – przedstawionych o niebo ciekawiej, bo obiektywniej, niż na lekcjach.
Powiedziałabym, że jest to must read, jeśli nawet nie wśród książek na lato, to dla wszystkich zainteresowanych naszym kawałkiem Europy.
Zobacz inne ebooki Andrzeja Chwalby w Publio.pl >>
8. Jak przeżyć w starożytnym Egipcie, Charlotte Booth, Wydawnictwo Poznańskie
Nie wiem, czy tak jak ja przeżyliście w dzieciństwie etap fascynacji starożytnymi kulturami… Jeśli tak, to ten tytuł pozwoli Wam cofnąć na chwilę czas – do lat młodości i do Egiptu sprzed kilku tysiącleci.
Kup ebook Jak przeżyć w starożytnym Egipcie >>
Ebook Jak przeżyć w starożytnym Egipcie wpisuje się w modny ostatnio nurt książek opowiadających o życiu zwyczajnych ludzi z wybranej epoki historycznej. O tym, jak żyli władcy czy faraonowie coś tam zawsze wiemy, ale jak kilka tysięcy lat temu radzili sobie zwykli śmiertelnicy? Gdzie i jak mieszkali? W co wierzyli? Co jedli? W co się ubierali? Czym leczyli? Ta książka zawiera odpowiedzi na te pytania i wiele, wiele innych ciekawostek na temat życia starożytnych Egipcjan.
Sprawdź też tytuł Hieroglify egipskie w Publio.pl >>
9. Chamstwo, Kacper Pobłocki, wydawnictwo Czarne
Chamstwo to z kolei powrót do trudnej historii Polski – ale widzianej już nie przez pryzmat politycznej gry z sąsiadami, a życie większości obywateli Rzeczpospolitej. Eseje tworzące książkę antropologa Kacpra Pobłockiego opisują krok po kroku codzienność chłopów, której główną osią była przemoc. Silniejszych nad słabszymi. Panów nad chłopstwem, mężczyzn nad kobietami…
|
|
|
Książka opowiada o pańszczyźnie z perspektywy jej ofiar (które w zasadzie nie miały żadnej drogi ucieczki od swego losu). I jak można się domyślić nie jest to tytuł optymistyczny, bo między wierszami uświadamia nam, co przez wieki kształtowało dzisiejsze relacje Polaków (te oficjalne i domowe). W końcu – nie ma się co oszukiwać – chłopi lub drobna szlachta byli przodkami większości z nas.
10. Grody, garnki i uczeni, Agnieszka Krzemińska, Wydawnictwo Literackie
Grody, garnki i uczeni. O archeologicznych tajemnicach ziem polskich – tytuł tego ebooka mówi chyba wszystko. Książka Agnieszki Krzemińskiej opowiada, jak wiele skarbów odkryto na obszarze Polski i czego się z nich dowiedzieliśmy o naszej historii (m.in. tego że obecna wiedza o ludach zamieszkujących nasze tereny przed wiekami jest nadal bardziej dziurawa niż garnki odkopywane przez archeologów ;-)).
Autorka bardzo ciekawie i, co najważniejsze, przystępnie opowiada o czasach od paleolitu do średniowiecza. W ebooku Grody, garnki i uczeni znajdziecie opowieści o megalitach i badaniach DNA, które naukowcy mogą wykorzystywać do zbadania tożsamości szczątków znanych postaci historycznych (czasami wyniki takich analiz są zaskakujące). Są też anegdoty o bezcennych i przypadkowych odkryciach dokonanych w Polsce – i na naszym terenie zdarzają się prawdziwe skarby.
Kup ebook Grody, garnki i uczeni >>
Największą zaletą książki Agnieszki Krzemińskiej jest jednak dreszczyk emocji, który czujemy, czytając o tzw. archeologii autostradowej. Jak wiele wyjątkowych znalezisk jest jeszcze przed nami? Na pewno mnóstwo!
Aga z Publio