Początek roku to zawsze ekscytujący czas na rynku literatury. Czytelników emocjonują podsumowania i nagrody dla najlepszych książek minionego roku, wydawnictwa prześcigają się w zapowiedziach najgorętszych premier. Jeśli zastanawiacie się, co warto przeczytać, na jakie trendy zwrócić uwagę albo o czym w świecie literackim będzie w najbliższych miesiącach najwięcej dyskusji – jesteście we właściwym miejscu.
Rok 2025 zaczął się podobnie – niedawno przyznaliśmy nagrodę dla Ebooka, Audiobooka i Wydawcy Roku, żywo w pamięci mamy rozdanie Paszportów „Polityki” i nagrodę dla Jula Łyskawy za Prawdziwą historię Jeffreya Watersa i jego ojców, a przed nami jeszcze chociażby słynny plebiscyt serwisu Lubimy Czytać.
Z gąszczu licznych zapowiedzi wybraliśmy dla Was kilkanaście książek, o których już jest albo za chwilę będzie bardzo głośno.
Na te książkowe premiery 2025 roku czekamy najbardziej
-
Bezkarny, Remigiusz Mróz, Wydawnictwo Filia, premiera 29 stycznia
Tego się można było spodziewać – Remigiusz Mróz także w tym roku nie zamierza zwalniać tempa. Już wkrótce do księgarń trafi pierwsza wielka – oczywiście obok nowej książki Katarzyny Bondy (Kolekcjoner lalek już w sprzedaży) – kryminalna premiera tego roku. Co wiemy na chwilę obecną? Bezkarny to książka spoza znanych serii pisarza. Wydawca przedstawia ją tymi słowami:
„Bezkarny” to zarazem przestroga, wiwisekcja współczesnych problemów społecznych, jak i próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak wiele osób pada ofiarami narcyzów.
Okładka ebooka Bezkarny
Co nie jest typowe, równolegle toczyły się prace nad ekranizacją nowego tytułu Remigiusza Mroza. Premiera książki już 29 stycznia, natomiast premiera serialu (a może filmu?) nie jest jeszcze znana. Jedno jest niemal pewne – autor i w tym roku będzie nas zaskakiwać.
-
Nadzieja, J. M. Coetzee, Znak, premiera 29 stycznia
Jeszcze nie opadł kurz po polskiej premierze powieści Polak (m.in. 2. najlepsza książka 2024 roku wg magazynu „Książki”), wydawnictwo Znak proponuje kolejny tytuł uhonorowanego Nagrodą Nobla i Nagrodą Bookera pisarza. Nadzieja to krótka (ledwie 176 stron) powieść tym razem skupiona wokół kobiet.
Okładka ebooka Nadzieja
Ponadto, dwa tygodnie po premierze Nadziei wydawnictwo Znak wznowi także dwie najpopularniejsze książki pisarza. Już 19 lutego w księgarniach znajdziecie ponownie Czekając na barbarzyńców (pierwotnie wydana w 1980 roku) oraz Hańbę (pierwsze wydanie w 1999 roku). Dla fanów wysmakowanej prozy to pozycje obowiązkowe.
-
Gdynia. Pierwsza w Polsce, Aleksandra Boćkowska, Czarne, premiera 5 lutego
Do wysypu świetnych książek o polskich miastach (m.in. Najlepsze miasto świata Grzegorza Piątka, Łódź. Ziemia wymyślona Błażeja Ciarkowskiego czy Sosnowiec. Nic śląskiego Anny Malinowskiej) dołącza kolejna: opowieści o Gdyni Aleksandry Boćkowskiej. Znając poprzednie książki autorki, także i po tej z pewnością będzie można spodziewać się reportażu napisanego z pasją i pełnego intrygujących ciekawostek. Czytanie o nadmorskiej Gdyni, jednym z najmłodszych dużych miast, z pewnością osłodzi nam zimową pogodę za oknem. Jesteśmy też niemal pewni, że w tym roku to nie będzie ostatnia reporterska opowieść o polskim mieście.
Okładka ebooka Gdynia. Pierwsza w Polsce
-
Żądło, Paul Murray, Wydawnictwo Filtry, premiera 5 lutego
Także 5 lutego 2025 roku wyjdzie powieść nominowana niedawno do nagrody Bookera. Żądło, historia zamożnej rodziny Barnesów i ich upadku podczas globalnego kryzysu finansowego, to mądra, tragikomiczna i dająca do myślenia opowieść o próbach odbudowy więzi w świecie pełnym pozorów.
To pierwsza książka Irlandczyka Paula Murraya wydana w Polsce. I mamy przeczucie, że zachwyci czytelników!
Okładka ebooka Żądło
-
Krzyk, Jørn Lier Horst i Jan-Erik Fjell, Smak Słowa, premiera 12 lutego
Niezwykle obiecujący początek serii thrillerów, za którego stworzeniem stoją dwaj uznani norwescy pisarze. W Krzyku główna rola przypada Markusowi Hegerowi – byłemu żołnierzowi i niedoszłemu policjantowi, który jako podcaster sięga po sprawy kryminalne zapomniane przez innych.
Bardzo liczymy na trzymającą w napięciu fabułę i intrygę na tyle skomplikowaną, by niełatwo nam było odkryć, kto stoi za zbrodnią.
Okładka ebooka Krzyk
O ile Horst – połowa tego literackiego duetu – jest znanym i często tłumaczonym na język polski pisarzem, o tyle mamy nadzieję, że dzięki tej pozycji zyskamy możliwość szybszego zapoznania się z innymi, solowymi książkami Jana-Erika Fjella.
-
Drogi przez morze, Andrzej Pilipiuk, Fabryka Słów, premiera 12 lutego
Kolejny, po Czasach, które nadejdą, zbiór opowiadań jednego z najpopularniejszych polskich pisarzy fantasy. Z pewnością i tym razem dostaniemy dużą dawkę dobrego humoru, absurdu i wciągających historii.
Okładka ebooka Drogi przez morze
-
To jest Ales, Jon Fosse, ArtRage, premiera 17 lutego
Podczas oczekiwania na dwa ostatnie tomy „Septologii” – fenomenalnego opus magnum norweskiego noblisty za 2023 rok – wydawnictwo ArtRage zaprezentuje czytelnikom jego nowelę o pamięci i stracie. Z pewnością nie jest to ostatnia książka Fossego w języku polskim, którą przeczytamy. Autor ma na swoim koncie jeszcze m.in. kilkanaście powieści, które czekają na tłumaczenie.
Okładka ebooka To jest Ales
-
Null, Szczepan Twardoch, Marginesy, premiera 26 lutego
Jedna z najbardziej oczekiwanych premier pierwszych miesięcy 2025 roku.
Nowa powieść Szczepana Twardocha ma być oparta w dużej części na historiach z frontu wojennego w Ukrainie. Autor od 2022 roku jest intensywnie zaangażowany w pomoc humanitarną u naszego wschodniego sąsiada. Null zapowiada się więc na jedną z najbardziej poruszających książek w kilkunastoletnim dorobku pisarza. Jak czytamy w zapowiedzi wydawnictwa Marginesy:
„Szczepan Twardoch napisał wstrząsającą powieść o człowieczeństwie, o życiu i wolności, śmierci i odwadze. O tym, o co warto walczyć i czy warto w ogóle, wiedząc, co wojna robi z ludźmi – cywilami i żołnierzami. Braterstwo broni, lojalność, przemoc wojenna, mrok i światło w ludziach”.
Okładka ebooka Null
-
Oczy szeroko otwarte. Strategia Polski na czas wojny światowej, Jacek Bartosiak, Wydawnictwo Literackie, premiera 26 lutego
Jacek Bartosiak jest w ostatnich latach twórcą lub współtwórcą (m.in. Najlepsze miejsce na świecie i Nadchodzi III wojna światowa) najchętniej czytanych książek publicystycznych. Tym razem na warsztat wziął aktualną sytuację globalną i możliwe scenariusze eskalacji konfliktów między mocarstwami. Próbuje także określić, jaką strategię powinna przyjąć w tym czasie Polska.
Okładka ebooka Oczy szeroko otwarte
-
Nie koniec, nie początek, Anna Bikont, Czarne, premiera 26 lutego
26 lutego zapowiada się jako ważny dzień dla fanów literatury faktu również z powodu innej premiery. Wtedy wydawnictwo Czarne zaprezentuje nam ebook Nie koniec, nie początek. Powojenne wybory polskich Żydów cenionej reportażystki Anny Bikont, autorki głośnych książek o stosunkach polsko-żydowskich. Nowy tytuł jest zapowiadany jako pierwsza przekrojowa publikacja o losach polskich Żydów po II wojnie światowej.
Okładka ebooka Nie koniec, nie początek
-
Intermezzo, Sally Rooney, W.A.B., premiera 26 lutego
Sally Rooney została okrzyknięta „głosem pokolenia millenialsów”, a jej powieści o współczesnych związkach (Normalni ludzie, Rozmowy z przyjaciółmi) okazały się jednymi z najczęściej komentowanych książek ostatnich kilku lat.
Okładka ebooka Intermezzo
Czwarta powieść irlandzkiej autorki to, według zapewnień większości zagranicznych recenzentów, najbardziej dojrzała pozycja w dorobku pisarki. Ebook Intermezzo ma zgłębiać kwestie związane z przeżywaniem żałoby, więziami między rodzeństwem oraz relacjami miłosnymi, w których występuje znaczna różnica wieku i układ sił. Jest na co czekać!
-
Stolik dla dwojga, Amor Towles, Znak, premiera 26 lutego
Najnowsza książka autora bardzo dobrej, zekranizowanej w 2024 roku, powieści Dżentelmen w Moskwie. Na nowy tytuł ma składać się sześć docenionych przez zagranicznych krytyków opowiadań związanych z Nowym Jorkiem i jedna nowela dziejąca się w Los Angeles. Zapowiada się wspaniała lektura!
Okładka ebooka Stolik dla dwojga
-
Orbita, Samantha Harvey, Wielka Litera, premiera 12 marca
Książka uhonorowana Nagrodą Bookera za 2024 rok i zarazem piąta pozycja w dorobku angielskiej powieściopisarki.
Fabuła Orbity ma rozgrywać się na pokładzie międzynarodowej stacji kosmicznej i przedstawiać 24 godziny z życia sześciu astronautów pochodzących z: Japonii, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Włoch i Rosji. Książka łączy elementy fikcji literackiej, filozofii oraz science fiction, choć sama autorka nie klasyfikuje jej jako fantastyki.
Oryginalna okładka książki Orbital, wyd. Vintage
-
Wszyscy grzesznicy krwawią, S. A. Cosby, Wydawnictwo Agora, premiera w marcu
Kolejna, po Kolczastych łzach i Asfaltowej pustyni, nagradzana książka S. A. Cosby’ego, która pojawi się w Wydawnictwie Agora.
Akcja ebooka Wszyscy grzesznicy krwawią ma toczyć się w małym miasteczku w południowej Wirginii, gdzie pierwszy czarnoskóry szeryf staje przed wyzwaniem schwytania seryjnego mordercy. Książka, zaliczana do gatunku „southern noir”, ma badać rasowe i geopolityczne podziały na amerykańskim Południu.
Oryginalna okładka książki Wszyscy grzesznicy krwawią, wyd. Flatiron Books
-
Sobowtór, Maciej Siembieda, Wydawnictwo Agora, premiera w kwietniu
Siódmy tom bestsellerowego cyklu z Jakubem Kanią z pewnością wywoła poruszenie wśród fanów polskich kryminałów. W kolejnej części serii główny bohater ma zmierzyć się z fałszerstwami dzieł sztuki, ale i faktami, które wcale nie są takie, jak się wydają…
W tym przypadku jeszcze nie wiemy, jak będzie wyglądać okładka książki.
-
Muszę ci coś powiedzieć, Aleksandra Zbroja, Wydawnictwo Agora, premiera w maju
W okolicach warszawskich Targów Książki możemy spodziewać się prawdziwej literackiej petardy od Aleksandry Zbroi. Po sukcesie Mireczka autorka powróci z nową, poruszającą historią, która zachwyci miłośników literatury pełnej emocji i refleksji. Muszę ci coś powiedzieć ma być opowieścią o miłości, stygmatyzacji i walce z własnymi lękami. Zbroja z charakterystyczną dla siebie wnikliwością i szczerością pisze o życiu na granicy wykluczenia, o Polsce i społecznych aspiracjach. Czekamy! Także na projekt okładki książki 😉
Co jeszcze będziemy czytać w 2025 roku?
Patrząc na powyższą listę, możemy w tym roku spodziewać się wysypu świetnych literackich premier. Sprawdźmy jeszcze, jakie gatunki są teraz szczególnie na fali wznoszącej i na co szczególnie zwrócić uwagę.
-
Literatura azjatycka
Książki z Azji są wciąż popularne, a potwierdzeniem tego faktu w zeszłym roku była Nagroda Nobla dla koreańskiej powieściopisarki Han Kang. Oryginalne, głębokie narracje oraz połączenie filozoficznych rozważań z uniwersalnymi tematami przyciągają coraz szersze grono czytelników. Już teraz możecie zresztą rezerwować czas na kolejną książkę noblistki. Jej ebook Lekcje greki wyjdzie już 26 marca nakładem wydawnictwa W.A.B.
-
Kryminały dla fanów klasyki
Prym dalej będą wiodły kryminały retro – osadzone w przeszłości, pełne detali z epoki, zachwycające miłośników klasycznych historii. Do tego gatunków będzie z pewnością można zaliczyć nową powieść Marka Krajewskiego, Cyklop, którą w maju wyda Znak.
Pojawią się też zapewne książki cosy crime, przypominające kryminały ze złotej ery literatury detektywistycznej; z odrobiną humoru.
W 2025 roku nie powinno zabraknąć również pozycji dla fanów kryminałów górskich. Ogromna popularność chociażby powieści: Sławka Gortycha, Michała Śmielaka czy Grzegorza Mirosława, każe przypuszczać, że czytelnicy nadal chcą więcej tego typu literatury.
-
Poradniki
Książki pomagające w rozwoju osobistym, budowaniu nawyków czy radzeniu sobie z trudnościami życia nadal trzymają się mocno. Na ten gatunek stawia chociażby Wydawnictwo Agora, prezentując w pierwszych miesiącach takie poradniki jak: My też. Rozmowy o wychodzeniu z traumy seksualnej Małgorzaty Bajko i Jagny Kaczanowskiej, Pozytywna furia, czyli jak sięgać po więcej Alicji Wysockiej-Świtały czy Jak to powiedzieć. Gdy wiesz, co chcesz osiągnąć w rozmowie, ale nie wiesz jak Jeffersona Fishera. Z kolei w wydawnictwie Znak wśród zapowiedzi można dostrzec m.in. intrygujący poradnik Andersa Hansena Twój SuperMózg. Ruch + Mózg = Moc.
-
Książki o neuroróżnorodności
Zwiększona świadomość społeczna dotycząca ADHD, spektrum autyzmu i innych odmienności neurologicznych sprawia, że literatura eksplorująca tę problematykę zyskuje na popularności. W 2025 roku możemy spodziewać się nie tylko kolejnej literatury faktu, ale też fikcji opartej na doświadczeniach osób neuroróżnorodnych.
-
I oczywiście… young adult
Literatura dla (nie tylko) młodych dorosłych wciąż rozwija się w wielu kierunkach. Obecnie najpopularniejsze są motywy: LGBTQ+, retellingi znanych mitów i legend, romantasy (połącznie romansu z fantastyką) czy Dark Akademia.
Jedną z ciekawszych polskich zapowiedzi literatury YA jest Akademia Hanover Maddie Pawłowskiej (wydawnictwo Prószyński i S-ka, premiera 13 marca). Czytelniczki z całego świata czekają jednak na trzeci tom serii „Empireum”, czyli powieść Onyx Storm Rebeki Yarros. Premiera anglojęzyczna zapowiedziana jest na koniec stycznia 2025 roku – ile przyjdzie poczekać nam na polskie tłumaczenie, tego jeszcze nie wiemy.
Podsumowując: literatura w 2025 roku będzie jak kalejdoskop – różnorodna i pełna zaskoczeń. Bez względu na preferencje każdy znajdzie więc coś dla siebie. 🙂
Piotr z Publio