Francuski pisarz, filozof, krytyk sztuki i literatury, encyklopedysta. Jeden z czołowych przedstawicieli oświecenia. Jego poglądy ewoluowały od teizmu, przez ateizm, do materializmu. Początkowo zwolennik absolutyzmu oświeconego, z czasem skłaniał się coraz bardziej ku demokracji. Skupiał wokół siebie najwybitniejsze umysły epoki. Zainicjował prace nad „Wielką encyklopedią francuską”. Był naczelnym redaktorem wydawanego przez wiele lat dzieła, zajmował się także działami filozofii, sztuki i rzemiosła. W 1749 r. aresztowano go i uwieziono w Sincennes za wydanie broszur antyreligijnych: „Listy o ślepcach” i „Myśli filozoficzne”. Po uwolnieniu, korzystając z zaproszenia carycy Katarzyny II, wyjechał do Petersburga. W Rosji opracował projekt organizacji tamtejszego szkolnictwa. Po powrocie do Francji poświecił się całkowicie filozofii i literaturze.
Stworzył teorię dramatu mieszczańskiego – postulował zastąpienie komedii charakterów dramatem społecznym. Swoje poglądy na ten temat zawarł w „Rozmowach o «Synu naturalnym»” (1757) i rozprawie „O poezji dramatycznej” (1759). Pisał powieści, opowiadania, sztuki teatralne, powiastki filozoficzne. Jego główne dzieła literackie to: „Kubuś Fatalista i jego pan” (1796), „Zakonnica” (1796) oraz „Kuzynek Mistrza Rameau” (1821–23).