Historyk i krytyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, poseł na Sejm PRL I kadencji. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (1928–32). Był uczniem Ignacego Chrzanowskiego, Stefana Kołaczkowskiego i Kazimierza Nitscha. W 1937 r. obronił rozprawę doktorską „Studia nad programem Młodej Polski”. Debiutował jako krytyk w „Kulturze”, publikował recenzje m.in. w „Gazecie Polskiej”, „Tygodniku Ilustrowanym”, „Pionie”, „Marchołcie” (zebrane w zbiorze „Stara szuflada”, 1967).
Wojnę przeżył w Krzeszowicach w tartaku ojca, biorąc udział w konspiracyjnym nauczaniu (Kraków i Krzeszowice) i publikując w prasie podziemnej.
W latach 1945–50 był redaktorem naczelnym „Twórczości”, współpracował też z „Odrodzeniem”. W 1948 r., dwa lata po habilitacji, otrzymał profesurę na krakowskiej polonistyce. Prowadzone przez niego seminarium literackie dało początek tzw. krakowskiej szkole krytyki. Do jego uczniów należeli m.in. Henryk Markiewicz, Jan Błoński, Andrzej Kijowski, Ludwik Flaszen, Konstanty Puzyna.
W latach 1952–56 był posłem na Sejm, lecz mimo przejściowej fascynacji marksizmem pozostał bezpartyjny. Działał w Związku Literatów Polskich, był współzałożycielem (1948), a następnie dyrektorem (1953–70) Instytutu Badań Literackich PAN.
Trzy lata przed śmiercią otrzymał nagrodę państwową I stopnia. Pozostawił po sobie nie tylko imponujący, liczący prawie tysiąc pozycji dorobek własny, ale i dzieła zredagowane, w tym wielotomową serię „Obraz Literatury Polskiej”. W 1980 r. ustanowiono przyznawaną do dziś nagrodę jego imienia w dziedzinie krytyki literackiej.