„Kollokacja” to druga powieść Józefa Korzeniowskiego, oprócz wątków znanych ze „Spekulanta”, wprowadza nowy temat – narodziny polskiego kapitalizmu. Zjawisko to traktuje w sposób zdystansowany, akcentując zagrożenia wywołane rozwojem nowych stosunków społecznych. Wskazuje też na upadek podstawowych wartości związany z nasilaniem się wyzysku i niesprawiedliwości.
Powieść osnuta jest wokół wątku miłosnego rozgrywającego się pomiędzy potomkami skłóconych rodzin, dla których ważniejsze niż uczucia są finansowe zyski. Mimo wielu zawirowań historia kończy się szczęśliwie, dając czytelnikom wiarę w moc uczuć i sprawiedliwość społeczną.