Dziennikarz i reportażysta. W 1985 r. ukończył liceum ekonomiczne im. Stefana Żeromskiego w Legnicy, a w 2000 r. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Już jako 16-latek rozpoczął współpracę z harcerskim czasopismem „Na Przełaj”. Dał się poznać jako odważny, bezkompromisowy dziennikarz, który nie boi się trudnych tematów. W 1985 r. opublikował artykuł „Nie róbcie sensacji”, którego bohaterką była homoseksualna prostytutka. Rok później zainicjował cykl redakcyjny „Rozgrzeszanie” na temat życia młodych gejów i lesbijek w Polsce. Jego kariera rozwijała się w zawrotnym tempie. Był reporterem tygodnika „Gazety Wyborczej” (1990–96) oraz współautorem i prowadzącym talk-show „Na każdy temat” w TV Polsat (1995–2001). Gdy zakończył pracę w telewizji, zainteresował się historią i kulturą Republiki Czeskiej. Owocem tej fascynacji są znane na całym świecie, wielokrotnie nagrodzone książki „Gottland” i „Zrób sobie raj”. W 1997 r. rozpoczął karierę dydaktyczną. Pracował jako wykładowca w Europejskim Studium Dziennikarstwa (Ecole Superieure de Journalisme de Lille/Uniwersytet Warszawski), Instytucie Dziennikarstwa UW. W 2002 r. ponownie wrócił do redakcji „Gazety Wyborczej”, w której w sierpniu 2004 r. został mianowany zastępcą kierownika działu reportażu i zastępcą szefa „Dużego Formatu”.
Mariusz Szczygieł jest jednym z najbardziej znanych i cenionych polskich reportażystów. Jego talent docenili zarówno czytelnicy, jak i członkowie kapituł prestiżowych nagród literackich, takich jak: Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Literacka Nagroda Europy Środkowej „Angelus”, Nagroda im. Beaty Pawlak, Prix Amphi, Nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej. W 2010 r. założył Instytut Reportażu oraz księgarnię „Wrzenie Świata” promującą literaturę faktu.