Stanisław Lem miał wiele twarzy – wybitnego pisarza science fiction, pasjonata nauki, felietonisty o ciętym języku, autora znakomitych esejów – także na temat literatury. I tej tematyce poświęcił teksty, które znalazły się w niniejszym zbiorze.
W otwierającym „Mój pogląd na literaturę” liście do czytelników wspominał Lem pretensje fanów o odejście od klasycznego science fiction w stronę książek teoretycznoliterackich, pisanie fikcyjnych recenzji, zamiast dopełnienia wielkich projektów w rodzaju „Solaris”. Oni pytali: „Po cóż to?” – on odpowiadał. Kiedy tworzył swoje dzieła, miał zamiar ukazać pewien eksperyment antropologiczny, spotkanie człowieka z Innością, która przerasta jego wyobrażenie. Ale tych zagadek nie sposób w pełni wyjaśnić. Powrót do przestrzeni realnej, świata, który ciągle mknie naprzód, jest też konieczny dla kogoś, kto pisze książki o przyszłości.
Zebrane przez pisarza eseje poświęcone zagadnieniom teoretycznoliterackim, omówieniom wybranych dzieł prozy oraz nauce i technologii tworzą spójną, logiczną całość rzucającą światło na poglądy Stanisława Lema na literaturę i jej zadania.