Maria Dąbrowska szczegółowo opowiada losy rodziny Niechciców i Ostrzeńskich. Maciej Niechcic to szlachcic, który upodobał sobie towarzystwo inteligencji. Jego syn Michał wywołuje skandal, gdy żeni się z Florentyną Klicką, która miała wstąpić do zakonu. Michał – gorliwy patriota – bierze udział w powstaniu styczniowym, co kończy się dla niego zesłaniem na Syberię. Równolegle zapoznajemy się z rodziną Ostrzeńskich, rodzicami Barbary, która po przeżytym zawodzie miłosnym decyduje się wyjść za mąż za Bogumiła Niechcica. Czy małżeństwo zawarte z rozsądku może być szczęśliwe? Jak ułoży się życie potomstwa tej pary?
Dąbrowska stworzyła w „Nocach i dniach” realistyczny portret wielopokoleniowej rodziny uwikłanej w burzliwą historię Polski. Akcja powieści rozpoczyna się w 1863 r., a kończy w 1914 r., toczy się więc w jednym z najtrudniejszych okresów dla naszego kraju. Napisana z epickim rozmachem powieść traktuje o codziennej walce o utrzymanie rodziny, miłościach jej kolejnych członków – zarówno tych spełnionych, jak i zawiedzionych, o tragediach, które spotykają Niechciców.
Wydawane w częściach od 1932 r. „Noce i dnie” od początku cieszyły się wielką popularnością wśród czytelników. W 1975 r. na podstawie książki powstał film Jerzego Antczaka z doskonałymi rolami Jadwigi Barańskiej i Jerzego Bińczyckiego. Dziś powieść należy do kanonu lektur szkolnych.
„Noce i dnie” usłyszymy w interpretacji aktora Jaromira Wroniszewskiego.