Rozprawa „O pochodzeniu człowieka” to jedna z tych książek, które wstrząsnęły światem biologów. Na podstawie wieloletnich badań własnych i ustaleń innych uczonych Karol Darwin przedstawił teorię, według której protoplastą rodu ludzkiego jest ni mniej ni więcej tylko małpa. Pisana w pierwszej osobie, pełna osobistych refleksji praca angielskiego uczonego nie ma wcale charakteru obrazoburczego, a już na pewno nie jest ateistyczna, co przypisywali jej przedstawiciele niektórych środowisk naukowych. Zawarta w niej wykładnia determinizmu ewolucyjnego oraz obraz bezwzględnej walki o byt posłużył wprawdzie niejednemu przywódcy państw totalitarnych – zwłaszcza Adolfowi Hitlerowi – do usprawiedliwienia zbrodniczych poczynań, jednak Darwin był przede wszystkim uczonym, który zrewolucjonizował nauki biologiczne.
Posługując się aparatem badawczym dostępnym dziewiętnastowiecznemu przyrodnikowi, sformułował szereg wniosków przełomowych, podobnie jak Kopernik, który ogłosił swoją teorię heliocentryczną. Czy jednak sugestywne argumenty Darwina mają wartość żelaznych dowodów? Na ten temat czytelnik musi wyrobić sobie własne zdanie.