Pierwszy rocznik „Prac Polonistycznych” ukazał się w Łodzi w 1937 roku, z inicjatywy wybitnych humanistów związanych z Wolną Wszechnicą (ze Stefanią Skwarczyńską na czele). Pismo na trwałe związało się z Łodzią i regionem, ale od początku było periodykiem o charakterze ogólnopolskim. Po wojnie, nie przestając pełnić funkcji forum środowiska macierzystego, zyskiwało z każdym wydanym tomem coraz większy zasięg oddziaływania i coraz mocniejszą pozycję ogólnopolską. Przyjęto i konsekwentnie realizowano zasadę, aby publikować w kolejnych rocznikach artykuły literaturoznawców z rozmaitych ośrodków i środowisk, oraz aby byli to najlepsi specjaliści w zakresie danej problematyki. W ciągu ponad siedemdziesięciu lat istnienia „Prace Polonistyczne” zyskały uznanie i wysoką rangę ze względu na to, że każdy rocznik w zgodnej opinii badaczy wydatnie wzbogacał wiedzę o rodzimej literaturze. Rozprawy opublikowane w „Pracach Polonistycznych” weszły w dziesiątkach pozycji do podstawowej bibliografii każdej epoki literackiej i każdej dziedziny literaturoznawstwa.
Od blisko dwudziestu lat redakcja „Prac Polonistycznych” (najpierw pod kierunkiem Krystyny Poklewskiej, a od ponad dekady – Wiesława Pusza) nadaje tomom charakter monograficzny. Ukazały się roczniki poświęcone dorobkowi autorskiemu: Z. Herberta, J. Słowackiego, J. Tuwima, wydano tomy tematyczne: „Przypomnienia i promocje”; „U zbiegów stuleci”; „Zaskoczenia”; „«Jakaż to nuża wisi nade mną», czyli W okowach ciała i duszy”; „Romantycy – fantastyka – podróż”; „Tobie – teraz. W kręgu literackich ofiarowań”; „Z powodu okoliczności, pod wpływem chwili”; „Pory dnia, pory roku”; „Potomność i potomkowie. Zapisać się w pamięci, zapisać się w nazwisku”; „Jak literat z literatem. Słowem i czynem, na tak i na nie”; „Z warsztatów badaczy literatury oświecenia. Aktualia”.
W ostatnich latach pismo wzbogaciło się o nowe działy; do „Rozpraw i artykułów” doszły „Edycje”, „Na marginesach lektur” i „Przekłady”.