W tomiku „Proza polska” zebrano prozatorskie utwory mistrza z Czarnolasu, które potwierdzają jego doniosłe zasługi na polu języka polskiego. Jan Kochanowski podjął w nich zarówno problematykę moralną, jak i zagadnienia dotyczące etnogenezy Słowian, a także rozważania na temat rodzimej ortografii. Dwa listy pisarza stanowią doskonałe świadectwo renesansowej epistolografii, a prozaiczne apoftegmata, tj. anegdoty i facecje, przenoszą współczesnego odbiorcę w świat obyczajowości dworskiej i szlacheckiej „złotego wieku” Rzeczpospolitej.