„Nigdy nie pozwoliłem szkole stanąć na drodze mojej edukacji” – tak brzmi najczęściej bodaj przytaczany cytat z Marka Twaina. Najbardziej znaną książką amerykańskiego pisarza jest zaś historia kilkunastoletniego chłopca o bujnym temperamencie, żyjącego ponad sto lat temu w St. Petersburgu nad rzeką Missisipi.
Tomek również nie przepadał za szkolną edukacją, ale zdobywał sporo ciekawych doświadczeń bez chodzenia na lekcje. Dzięki temu, że akcja powieści rozgrywa się w końcu XIX w., współczesny czytelnik może przyjrzeć się ówczesnemu społeczeństwu amerykańskiej prowincji, ukazanej z perspektywy nastolatka. Powieść prócz warstwy obyczajowej ma również mrożące krew w żyłach wątki kryminalne – dochodzi nawet do morderstwa...
„Przygody Tomka Sawyera” doczekały się setek przekładów, w tym aż dwunastu na język polski. Co ciekawe, aż dziewięć z polskich tłumaczeń powstało po 1995 r. Widać, przełom stuleci był czasem wielkiej mody na dzieło Twaina.
Książkę wielokrotnie ekranizowano, nie tylko w Stanach Zjednoczonych. Jako pierwszy powstał w 1907 r. niemy film „Tom Sawyer”. W Związku Radzieckim „Przygody Tomka Sawyera” ekranizowano aż dwa razy – w 1947 i 1981 r., a meksykańska adaptacja nosiła tytuł „Przygody Juleczka” („Las Aventuras de Juliancito”).