Pisarz, dramaturg, publicysta, także działacz społeczny. Publikował pod pseudonimami Maurycy Zych i Józef Katerla. Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej w Kieleckiem. Uczył się w gimnazjum, ale z powodów finansowych i zdrowotnych nie przystąpił do egzaminu dojrzałości. Naukę kontynuował w Wyższej Szkole Weterynaryjnej w Warszawie. Brak pieniędzy zmusił go jednak do zrezygnowania ze studiów i podjęcia pracy guwernera. Był nauczycielem we dworach szlacheckich, m.in. na Mazowszu i Podlasiu. W Nałęczowie poznał swoją pierwszą żonę Oktawię z Radziwiłłów Rodkiewiczową. Po wyjeździe do Szwajcarii w 1892 r. został zastępcą bibliotekarza w Muzeum Polski w Rapperswil.
Chociaż pisaniem zaczął interesować się już w gimnazjum, a podczas studiów współpracował z czasopismem „Głos”, pierwsze utwory opublikował dopiero, gdy przebywał w Szwajcarii. Ukazały się wówczas nowela „Rozdziobią nas kruki, wrony” (1895), „Opowiadania” (1895), powieść „Syzyfowe prace” (1897).
Po powrocie do Królestwa Polskiego pracował w bibliotece Ordynacji Zamoyskich w Warszawie. W tym czasie drukiem wyszły dwie jego powieści „Ludzie bezdomni” (1899) i „Popioły” (1903).
Od 1904 r. poświęcił się pracy pisarskiej. Lepszy status materialny umożliwił mu również podróż do Włoch i trzyletni pobyt w Paryżu. Do kraju wrócił w 1912 r. i zamieszkał w Zakopanem. Rok przed wybuchem I wojny światowej rozwiódł się z pierwszą żoną i poślubił malarkę Annę Zawadzką. Po 1918 r. angażował się w życie polityczne i społeczne II Rzeczypospolitej: m.in. agitował za przyłączeniem do niej Warmii i Mazur, założył Polski PEN Club i pełnił funkcję jego pierwszego prezesa, należał do współtwórców Związku Zawodowego Literatów Polskich.
W 1921 r. był jednym z pisarzy zgłoszonych do literackiej Nagrody Nobla.