Niniejszy tom zawiera szkic o malarstwie impresjonistycznym, opinie o malarstwie Jana Matejki, Aleksandra Gierymskiego, Henryka Siemiradzkiego, Juliusza Kossaka, Aleksandra Gierymskiego, Jacka Malczewskiego, uwagi o przyrodzie tatrzańskiej, góralach i ich sztuce, w końcu opis stylu zakopiańskiego, którego powstanie jest zasługą Witkiewicza.
W tytułach prac Witkiewicza nie pojawia się termin „estetyka”, używa on natomiast pojęcia „krytyka sztuki”. „Krytyka sztuki w obszerniejszym rozumieniu – czytamy w „Malarstwie i krytyce u nas” – jest jej teorią – filozofią”. Jej zadaniem jest tworzenie naukowych narzędzi wyjaśniania sztuki. Witkiewiczowskie pojęcie krytyki w szerszym znaczeniu bliskie jest więc dzisiejszemu rozumieniu pojęcia estetyki.